عواقب پزشکی کالامحور - مجله سرگرمی

وینسنت ناوارو، استاد دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا، در مقاله جدید خود در مجله بین المللی سلامت (2020)، به نقد نئولیبرالیسم در مقابله با همه گیری جاری (کرونا) در آمریکا و کشور های اروپایی می پردازد و نشان می دهد که سیاست ریاضتی قطع بودجه های اجتماعی، شامل مراقبت های پزشکی و خدمات بهداشتی و ضمناً خصوصی سازی این خدمات از طرف حکومت های سرمایه داری فوق، چگونه به شدت ظرفیت پاسخ گویی به احتیاج های ناشی از همه گیری کرونا را کاهش داده است.

نئولیبرالیسم، در بین سال های 1970- 1980 در زمان زمامداری تاچر در انگلیس و ریگان در آمریکا شروع شده است؛ اصلاحاتی در کشور های بزرگ سرمایه داری که قرار بود بازار را از کنترل دولت آزاد کند و خصوصی سازی را در همه عرصه های اجتماعی افزایش دهد و از قدرت دولت بکاهد.

این اقدامات شامل بهداشت و درمان نیز شد. در سال 1971، روبرت ساد، جراح قلب در مجله نیو اینگلند نوشت: در این فصل جدید از سرمایه داری دیگر سلامت یک حق نیست؛ بلکه کالایی خدماتی است که بین فروشنده یا عرضه نماینده (پزشک) و خریدار (مشتری) یعنی مریض، داد و ستد می گردد و در این میان نیز به منفعت معامله گران، یعنی خریدار و فروشنده است که به طور آزاد به این کار بپردازند. البته بازار رقابت کیفیت محصول را بالاتر خواهد برد.

البته در کشور ما نیز هم اکنون به هیچ وجه نمی توانیم مدعی باشیم که چنین اغتشاشی در مرز بین حرفه پزشکی و معامله کالایی وجود ندارد. به ویژه اینکه در بسیاری از زمینه های علم کار ما تقلید چشم و گوش بسته ای از به اصطلاح توسعه به وسیله خصوصی سازی است.

با وجودی که مطمئن هستم پزشکان ما کتاب های پزشکی آمریکایی را به عنوان علمی خالص با جان و دل می خوانند و اغلب مطالب آن ها را مانند کتاب مقدس حفظ می نمایند؛ ولی کمتر به جنبه های انتقادی ـ اجتماعی حرفه تخصصی خود توجه دارند. به عنوان مثال گمان نمی کنم تعداد زیادی از پزشکان ما باشند که کتاب معروف وینسنت ناوارو استاد دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا، پزشکی تحت سرمایه داری (1976) را خوانده باشند که در تحلیلی مارکسیستی به نقد پزشکی در جهان سرمایه داری و مضرات کالایی شدن خدمات پزشکی و بهداشتی می پردازد.

دلیل مدعای من این است که اغلب ما پزشکی را علمی منزه از مسائل اجتماعی ـ مالی - سیاسی می دانیم؛ بنابراین تحلیل مارکسیستی علم پزشکی، اگر جزء گناهان کبیره نباشد، حداقل امری ناصواب و بلاموضوع است. اگر امروز من به عنوان یک پزشک، این ناپرهیزی را مرتکب می شوم، ناشی از آموزه های مغزپژوهی اجتماعی است و اینکه هر عمل انسان خواه ناخواه اجتماعی و سیاسی است. به همین علت برای من مهم است که تحلیل مارکسیستی در نقد سرمایه داری را هم از زبان متخصصان آمریکایی درگیر بشنوم.

کارل الیوت، استاد دانشگاه مینه سوتای آمریکا در مقاله دیگری به نام پزشکی به مثابه کالا (2016)، به جمله معروف مارکس اشاره می نماید و در جریان کالایی شدن پزشکی و به میان آمدن منافع و سود و رقابت کاپیتالیستی، پزشکان آمریکایی را نیز مانند کارگرانی می داند که از نتیجه کار و فراوری خود بیگانه شده اند. او به پژوهشی اشاره می نماید که در سال 2008 روی 12 هزار پزشک انجام شده که 60 درصد آن ها به شدت از حرفه پزشکی ناراضی و پشیمان بودند و از کارشان لذت نمی بردند.

موضوع بیگانه ماندن از خود به علت احساس تعلق نداشتن به نتیجه و محصول کار یکی از موضوعاتی است که باید در مغز پژوهی اجتماعی امروز دقیق آنالیز گردد که متأسفانه تا کنون امکانات چنین پژوهش های وسیعی فراهم نشده است. واقعیت این است که کالا سالاری در پزشکی باعث می گردد مرز بین حرفه پزشکی و کاسبی مخدوش گردد. به عنوان مثال، با وجود رونق اعمال وسیع جراحی های زیبایی، کلینیک های باروری و کاهش وزن، مرز بین بیمار و مشتری بیشتر از پیش نامعلوم و مبهم شده است.

با غلبه بازار بر همه عرصه های تحقیقاتی، چاپ مقالات، کنترل کیفیت مقالات، دقت و تکرار پذیری آزمایش ها، تحلیل داده ها، کار آزمایی بالینی دارو ها از طرف تشکیلات پژوهشی چند ملیتی پیمانی، خصوصی شدن انتشارات پزشکی، اعتماد حرفه ای رو به کاهش گذاشته است.

موضوع دیگری که اغلب در محافل پزشکی ـ علمی، به طور جداگانه و انتزاعی مورد بحث و انتقاد قرار می گیرد، موضوع طب گیاهی - مکمل - جایگزین یا هر اسم دیگری است. به نظر من آنچه در این مجادله ها از آن غفلت می گردد، توجه به ریشه داشتن این طب غیر علمی در بازار داد و ستد و کالایی نظام سرمایه داری حاکم است.

توجه داشته باشیم که به هیچ وجه بازار این نوع طب در کشور های آمریکایی و اروپایی کساد نیست و این طور نیست که فقط در فرهنگ ما بازاری فراخ و مورد تأیید مقامات حکومتی داشته باشد. دهه گذشته در آمریکا بازار فروش دارو های گیاهی داغ تر شده است و بیش از 20 درصد مردم به این نوع درمان های غیر علمی رو آورده اند.

سازمان بهداشت جهانی مجبور شده است برای طب سنتی تکمیلی و جایگزین، مدارک استراتژیک 74 صفحه ای تهیه کند. مجموعه بیمارستانی بزرگ سلطنتی لندن برای طب تکمیلی منسجم که از سال 1849 در بهترین نقاط شهر لندن تأسیس شده، ابتدا فقط به شیوه درمان هموپاتی اختصاص داشت. جالب اینکه این شیوه درمانی را در ابتدا حتی برای بیماری عفونی مانند وبا و بعد ها سرطان نیز مورد استفاده قرار می داده اند.

توجه داشته باشید که غیر علمی بودن شیوه درمان هموپاتی مدت هاست اثبات شده؛ ولی همچنان محور فعالیت این مجموعه بیمارستانی بزرگ است. حداقل دو بار میلیون ها پوند برای گسترش و باز سازی بخش هایی از این مجموعه خرج شده است. سرپرستی این مرکز را شخص ملکه برعهده دارد.

در سال 2005 ولیعهد بریتانیا در نطقی برای بازگشایی بخش جدید آن گفت که من اشتباه می کردم که دو بخش طب مدرن و طب مکمل (جایگزین) با هم در حال جنگ هستند، خوشحالم که در صلح و صفا در کنار هم هستند؟! در سال 1977 طب سوزنی و در 2007 بخش درمان های گیاهی به این مرکز بزرگ هموپاتی (همان درمانی که پژوهش های دوسر کور کنترل شده، بر بی فایده بودن آن ها تأکید دارد)، برای درمان درد های مزمن، آلرژی، سرطان، استرس، چاقی، بیماری های روده ای اضافه شد.

حال حق داریم از خود بپرسیم که آیا وجود این پدیده غیر علمی در قلب سرمایه داری جهان که بیشتر کشفیات علمی را در خود شاهد بوده، جز با دست نامرئی سرمایه داری ممکن بوده است؟ بنابراین اگر در کشور ما هم شاهد باز نهاده شدن دست شرکت های خصولتی و بازار، در راستای توسعه مراکز پرسودی در زمینه طب سنتی، مکمل، گیاهی، جایگزین یا هر نام دیگری، بدون احتیاج به مطالعات پیچیده دقیق علمی هستیم، حق داریم سؤال، انتقاد و اعتراض بکنیم؛ اما تعجب نکنیم.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا